Czy można mieć dwóch lekarzy rodzinnych jednocześnie? Krótka odpowiedź brzmi: nie – w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia nie jest to możliwe. Jednak w sektorze prywatnym nie obowiązują takie ograniczenia. Poniżej wyjaśniamy szczegółowo prawne, organizacyjne i praktyczne aspekty korzystania z usług lekarza rodzinnego (POZ) w Polsce, bazując na obowiązujących przepisach oraz rozwiązaniach dostępnych w obu sektorach ochrony zdrowia.
Zasady korzystania z lekarza rodzinnego w publicznym systemie zdrowotnym
W polskim publicznym systemie opieki zdrowotnej każdy ubezpieczony pacjent ma prawo do wyboru jednego lekarza rodzinnego poprzez złożenie tzw. deklaracji wyboru lekarza POZ [3][4]. Zgodnie z przepisami, w tym modelu możliwe jest korzystanie wyłącznie z usług jednego lekarza rodzinnego jednocześnie [3].
Rozwiązanie to wynika zarówno z prawa, jak i z organizacji finansowania świadczeń zakresu POZ, realizowanych w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) [1][3]. Składając deklarację, pacjent przypisuje się do wybranego lekarza, który następnie koordynuje jego opiekę zdrowotną, w tym wystawianie skierowań czy zlecanie badań [4].
Zmiana lekarza rodzinnego w NFZ – czy i kiedy jest możliwa?
Pacjent ma możliwość bezpłatnej zmiany lekarza rodzinnego maksymalnie dwa razy w ciągu roku kalendarzowego [3][4]. Odbywa się to poprzez złożenie nowej deklaracji wyboru lekarza POZ. W przypadku chęci dokonania kolejnych zmian w tym samym roku, każda kolejna zmiana wiąże się z opłatą w wysokości 80 zł [3].
Zmiana lekarza rodzinnego nie jest tożsama z możliwością pozostawania jednocześnie pod opieką dwóch lekarzy POZ. W systemie publicznym po złożeniu nowej deklaracji automatycznie traci się prawo do korzystania z usług poprzedniego lekarza rodzinnego [3][4].
Możliwość korzystania z dwóch lekarzy rodzinnych w sektorze prywatnym
W systemie prywatnej opieki zdrowotnej formalne ograniczenia dotyczące liczby lekarzy rodzinnych, z których można korzystać, w praktyce nie występują [2]. Pacjent opłacający wizyty lub posiadający abonament medyczny może korzystać z konsultacji u kilku różnych lekarzy rodzinnych, również online, bez potrzeby składania deklaracji wyboru czy zachowania okresu karencji pomiędzy zmianą specjalisty [2].
Dzięki rozwojowi telemedycyny, dostępność i elastyczność tego modelu opieki stale rośnie, a pacjenci mają realny wpływ na to, do którego lekarza się udają i jak często chcą korzystać z różnych świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej [2].
Zakaz podwójnego kontraktowania lekarzy POZ
W polskim systemie publicznym obowiązuje ścisły zakaz podwójnego kontraktowania medyków w ramach POZ, czyli lekarz rodzinny nie może mieć dwóch umów na świadczenie usług w ramach NFZ jednocześnie [1]. To samo dotyczy zatrudnienia na dwa etaty w placówkach realizujących kontrakty POZ. Przestrzeganie tych przepisów jest poddawane regularnym kontrolom przez NFZ [1].
Zakaz ten ma na celu zapobieganie nadużyciom oraz zagwarantowanie przejrzystości finansowania publicznych świadczeń zdrowotnych [1]. Wynika z tego, że pacjent – podobnie jak lekarz – może być przypisany wyłącznie do jednego lekarza rodzinnego w danym czasie w ramach NFZ [1][3].
Koordynowana opieka w POZ – rola jednego lekarza rodzinnego
Wprowadzana od 2022 roku opieka koordynowana w POZ jeszcze silniej podkreśla rolę jednego lekarza rodzinnego jako osoby odpowiedzialnej za całościową opiekę nad pacjentem. Lekarz ten prowadzi dokumentację medyczną, wydaje skierowania do specjalistów, zleca badania i monitoruje proces leczenia [4].
Model ten ma poprawić efektywność, jakość opieki i bezpieczeństwo pacjentów, eliminując możliwość rozproszenia informacji medycznych oraz powielania procedur [4].
Podsumowanie kluczowych zasad
Nie jest możliwe jednoczesne posiadanie dwóch lekarzy rodzinnych w ramach publicznej podstawowej opieki zdrowotnej finansowanej przez NFZ [3][4]. Pacjent korzysta z usług jednego lekarza POZ, którego może zmienić bezpłatnie dwa razy w roku. W sektorze prywatnym nie występują formalne ograniczenia w liczbie lekarzy rodzinnych – pacjent ma pełną swobodę wyboru i korzystania z wielu specjalistów tego typu, zwłaszcza w ramach usług online [2].
Zakaz podwójnego kontraktowania lekarzy rodzinnych ma gwarantować efektywność i transparentność systemu, a opieka koordynowana w POZ podkreśla znaczenie jednego lekarza prowadzącego dla jakości leczenia [1][4].
Źródła:
- https://www.rp.pl/ochrona-zdrowia/art6440661-dwa-etaty-w-medycynie-sa-zakazane
- https://med-24.com.pl/jak-i-kiedy-zmienic-lekarza-rodzinnego-online
- https://www.infor.pl/prawo/prawa-konsumenta/prawa-pacjenta/268941,Zmiana-lekarza-rodzinnego-jak-i-kiedy.html
- https://www.gov.pl/web/rpp/najczesciej-zadawane-pytania-i-odpowiedzi
fizjoterapeutaiprawo.pl to specjalistyczna platforma łącząca świat fizjoterapii z rzeczywistością prawną. Portal dostarcza praktycznej wiedzy dla fizjoterapeutów prowadzących własne gabinety i wszystkich zainteresowanych bezpieczną praktyką zawodową.