Czy służba wojskowa jest obowiązkowa w Polsce? Aktualnie służba wojskowa w Polsce nie jest obowiązkowa. Obowiązkiem pozostaje jednak udział w kwalifikacji wojskowej, natomiast samo odbycie służby wojskowej jest dobrowolne. W dalszej części artykułu szczegółowo analizujemy kwestie formalne, aktualne wymogi prawne, społeczne poparcie oraz sytuację infrastrukturalną związaną z kwestią poboru.
Obowiązkowa służba wojskowa w Polsce – aktualne przepisy
Zniesienie obowiązkowej służby wojskowej w Polsce oznacza, że obecnie żaden obywatel nie jest przymuszany do wykonywania stałej służby wojskowej po ukończeniu osiemnastego roku życia. Obowiązek obejmuje jedynie udział w kwalifikacji wojskowej, czyli formalnym procesie oceny zdolności zdrowotnej i psychicznej do ewentualnej służby w Siłach Zbrojnych RP. Uczestnictwo w kwalifikacji jest powszechne i wynika z obowiązujących przepisów prawa krajowego [1].
System regularnego poboru nie funkcjonuje i nie przewiduje się powrotu do przymusowej służby w najbliższym czasie. Brak przymusu służby wojskowej nie wyklucza jednocześnie istnienia alternatywnych form służby, na które obywatel może zdecydować się dobrowolnie [1].
Kwalifikacja wojskowa – kto i kiedy musi ją odbyć
Każda osoba powołana zgodnie z przepisami podlega obowiązkowej kwalifikacji wojskowej. Jest to coroczny proces oceny zdrowia fizycznego i psychicznego, mający na celu określenie zdolności do czynnej służby wojskowej i przydział kategorii zdolności, takich jak zdolność pełna, ograniczona lub całkowita niezdolność [1].
Unikanie kwalifikacji wojskowej wiąże się z konsekwencjami prawnymi – osobom uchylającym się grozi kara grzywny do 5000 zł, a w przypadku dalszego uchylania się – również kara pozbawienia wolności do roku, sankcje administracyjne czy utrata prawa do dobrowolnego wstąpienia do formacji wojskowych [1].
Dobrowolna zasadnicza służba wojskowa – zasady i możliwości
Polska oferuje dobrowolną zasadniczą służbę wojskową dla osób pełnoletnich. Uczestnictwo w niej nie jest obowiązkowe i umożliwia zdobycie przeszkolenia wojskowego oraz ewentualne przejście do rezerw lub armii zawodowej. Program ten realizowany jest na zasadzie dobrowolności i stanowi alternatywę dla przymusowej służby poborowej [4].
Dobrowolna służba obejmuje przeszkolenie, zdobywanie nowych kwalifikacji oraz możliwość rozwoju ścieżki kariery wojskowej bez związania się z wojskiem na czas nieokreślony. Tak skonstruowana oferta daje szansę osobom zainteresowanym służbą wojskową na zdobycie kompetencji wojskowych oraz pozwala państwu efektywnie zarządzać zasobami ludzkimi [4].
Infrastruktura i wyzwania organizacyjne – możliwość przywrócenia poboru
Jednym z kluczowych argumentów przeciwko przywróceniu obowiązkowej służby wojskowej jest brak odpowiedniej infrastruktury i systemu szkolenia. W ostatnich latach wiele ośrodków szkoleniowych zostało zlikwidowanych lub przekształconych na inne cele, co znacząco ogranicza możliwość powrotu do obowiązkowego poboru na szeroką skalę [3].
Eksperci podkreślają, że ponowne wprowadzenie powszechnego poboru wiązałoby się nie tylko z koniecznością odbudowy infrastruktury, lecz także z inwestycjami logistycznymi i organizacyjnymi, nakierowanymi na masowe szkolenie nowych poborowych [3]. Zwracają także uwagę na wzrost efektywności armii bazującej na przeszkolonych ochotnikach, a nie na przymusie [3].
Opinia społeczeństwa i eksperci – poparcie dla zmian i dyskusja publiczna
Według najnowszych badań sondażowych, 50,5% Polaków opowiada się za przywróceniem obowiązkowej służby wojskowej. Wśród nich 21% zdecydowanie popiera ten pomysł, a 29,5% deklaruje poparcie raczej. Przeciwnikami ponownego poboru pozostaje 40,6% społeczeństwa, a 8,9% nie ma sprecyzowanego stanowiska [2][3].
Analizy ekspertów wskazują, że sam fakt poparcia społecznego nie przesądza o powrocie poboru. Główną przeszkodą są aspekty praktyczne, w tym niewystarczająca infrastruktura oraz rosnące znaczenie jakościowego szkolenia i profesjonalizacji wojsk [3]. Ponadto, większość opinii specjalistów sugeruje, iż sprawniejszy i bardziej mobilny system można budować na bazie ochotników, a nie masowych poborów [3].
Podsumowanie
Służba wojskowa w Polsce nie jest obecnie obowiązkowa. Obowiązek dotyczy jedynie udziału w kwalifikacji wojskowej, która jest powszechna dla wszystkich osób przewidzianych w przepisach. Dobrowolna zasadnicza służba wojskowa pozwala na rozwój kompetencji wojskowych bez przymusu. Przywrócenie powszechnego poboru w obecnych warunkach napotyka na istotne przeszkody organizacyjne, infrastrukturalne i systemowe. Jednocześnie temat ten pozostaje aktualny w debacie publicznej, co potwierdzają społecznie prowadzone sondaże oraz opinie specjalistów [1][2][3][4].
Źródła:
- [1] https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2025-09-21/obowiazkowa-sluzba-wojskowa-powinna-wrocic-polacy-zabrali-glos/
- [2] https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/co-z-obowiazkowa-sluzba-wojskowa-polacy-zabrali-glos-sondaz/mtqhpws,79cfc278
- [3] https://spidersweb.pl/2025/09/obowiazkowy-pobor-do-wojska.html
- [4] https://www.gov.pl/web/obrona-narodowa/dla-ochotnika
fizjoterapeutaiprawo.pl to specjalistyczna platforma łącząca świat fizjoterapii z rzeczywistością prawną. Portal dostarcza praktycznej wiedzy dla fizjoterapeutów prowadzących własne gabinety i wszystkich zainteresowanych bezpieczną praktyką zawodową.