Kto może wystawić zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne?

Zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne to podstawowy dokument umożliwiający uzyskanie refundowanego sprzętu lub materiałów medycznych istotnych dla zdrowia i codziennego funkcjonowania pacjenta. Prawo do wystawienia takiego zlecenia przysługuje określonym osobom posiadającym uprawnienia medyczne, a sam proces odbywa się według jednolitych, ściśle określonych zasad krajowych. W niniejszym artykule znajdziesz szczegółowe informacje, kto może wystawić zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne, jakie wymagania musi spełniać dokument oraz jakie mechanizmy związane są z procesem realizacji tego świadczenia.

Kto jest uprawniony do wystawiania zleceń na wyroby medyczne?

Prawo do wystawienia zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne posiadają wyłącznie wybrane grupy zawodowe w systemie ochrony zdrowia. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym mogą to być: lekarze różnych specjalności, lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki, położne oraz fizjoterapeuci[1][2][7][8].

Każda z tych osób działa w ramach swoich kompetencji zawodowych i wyłącznie na podstawie konkretnej diagnozy stanu zdrowia pacjenta. Wybór uprawnionego zależy od rodzaju wyrobu oraz wskazań medycznych. Wszelkie dokumenty wydane przez osoby nieposiadające tych uprawnień są nieważne i nieuprawniają do realizacji świadczenia przez NFZ[1][2].

Forma i ważność zlecenia – kluczowe wymogi formalne

Od 1 października 2023 roku zlecenie na wyrób medyczny wystawiane jest wyłącznie w formie elektronicznej (e-zlecenie), co całkowicie wyeliminowało obieg papierowy[1][5][7]. Dokument elektroniczny musi być podpisany elektronicznie przez osobę uprawnioną – dopuszcza się wyłącznie formy prawne określone w przepisach[5][7].

Sam dokument zawiera zestaw określonych prawem danych identyfikujących: unikalny numer zlecenia, imię i nazwisko pacjenta, numer PESEL, kod ICD będący podstawą rozpoznania, grupę oraz liczbę porządkową wyrobu, a także liczbę jednostek oraz czas realizacji (nieprzekraczający 12 miesięcy)[1][4][6]. W przypadku wystawienia zlecenia poza systemem informatycznym NFZ – co jest coraz rzadsze – okres ważności wynosi maksymalnie 6 miesięcy i wymaga dodatkowego potwierdzenia w oddziale Funduszu[6].

Zakres wyrobów objętych zleceniem

Na podstawie zlecenia pacjent może uzyskać refundowany dostęp do wielu różnorodnych wyrobów medycznych, niezbędnych do codziennego życia i rehabilitacji. Do najczęściej wydawanych należą m.in. protezy, ortezy, wózki inwalidzkie, kule, aparaty słuchowe, cewniki, peruki i materace przeciwodleżynowe[3].

Wszystkie refundowane produkty muszą znajdować się w aktualnym katalogu Ministra Zdrowia, a ich finansowanie odbywa się w ramach limitów ustalonych przez NFZ. Pacjent ma możliwość wyboru odpowiedniego wyrobu i producenta w określonym zakresie, pod warunkiem zachowania zgodności z katalogiem refundacyjnym[3].

Proces wystawiania i realizacji zlecenia

Wystawienie zlecenia jest możliwe podczas wizyty u osoby uprawnionej – zarówno podczas klasycznej konsultacji ambulatoryjnej, jak i wizyty zdalnej (teleporady)[1][2][7]. Po wystawieniu zlecenia dane trafiają do centralnego systemu e-ZWM, gdzie są natychmiast weryfikowane pod kątem spełnienia kryteriów refundacyjnych[1][7].

Pacjent po otrzymaniu unikalnego numeru zlecenia oraz podaniu numeru PESEL może już następnie zgłosić się do apteki lub sklepu medycznego współpracującego z NFZ, gdzie zlecenie jest realizowane – wydanie wyrobu odbywa się zgodnie z przewidzianym limitem refundacji oraz wskazaniami medycznymi[3].

Elektroniczny obieg dokumentów oraz integracja systemów skróciły i uprościły cały proces, eliminując konieczność dodatkowej wizyty w oddziale NFZ oraz przyspieszając czas uzyskania potrzebnego wyrobu[1][5][7].

Najważniejsze elementy i powiązania systemowe

Każde zlecenie na wyrób medyczny podlega powiązaniu z centralnym systemem refundacyjnym NFZ i może być realizowane tylko w podmiotach posiadających stosowną umowę z Funduszem[1][3]. Zlecenie musi być wystawione zgodnie z aktualnie obowiązującym wzorem i zawierać wszystkie wymagane elementy formalne, w tym jednoznaczne dane identyfikujące pacjenta oraz wyrób[4][6].

Proces wystawiania, potwierdzania i realizacji jest ściśle nadzorowany informatycznie, co znacznie ogranicza ryzyko nadużyć i pozwala na dokładne kontrolowanie realizacji refundacji ze środków publicznych[1][7].

Podsumowanie – kto może wystawić zlecenie na wyrób medyczny?

Zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne może wystawić wyłącznie lekarz, pielęgniarka, położna lub fizjoterapeuta posiadający stosowne uprawnienia, zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi[1][2][7][8]. Od października 2023 r. obowiązującą formą dokumentu jest zlecenie elektroniczne, które w znaczący sposób przyspiesza i usprawnia cały proces od wystawienia do realizacji[1][5][7]. System refundacji NFZ, jednolitość dokumentacji i ścisłe mechanizmy weryfikacji gwarantują szeroki dostęp do potrzebnych wyrobów przy zachowaniu bezpieczeństwa oraz transparentności procesu[1][6][7].

Źródła:

• [1] https://www.nfz-kielce.pl/aktualnosci-dla-pacjentow/zakresy-swiadczen/zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne/
• [2] https://pta.org.pl/kto-moze-wystawic-zlecenie-na-zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne-sprawdz
• [3] https://www.gov.pl/web/zdrowie/wyroby-medyczne-wydawane-na-zlecenie
• [4] https://ortomedico.pl/blog/informacje-dla-lekarza/zasady-wystawiania-zlecen-na-zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne-poradnik-dla-lekarzy-i-pielegniarek
• [5] https://www.nfz-gdansk.pl/dla-swiadczeniodawcy/15-realizacja-umow/29-zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne/
• [6] https://www.nfz-krakow.pl/dla-pacjenta/zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne/zasady-zaopatrzenia-w-wyroby-medyczne/
• [7] http://pacjent.gov.pl/zlecenia-na-wyroby-medyczne
• [8] https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/ubezpieczenia-w-nfz/zaopatrzenie-w-wyroby-medyczne/